Giữ Tin Tổng Hợp lửa làng nghề.

Người phơi. Bàn tay khéo léo của các mẹ. Đường. Vùng đất Túy Loan từ lâu đã được biết đến với món mì Quảng và bánh tráng nổi tiếng.

Đặc biệt là không được chọn lúa mới gặt. Bà con nông dân Tin Tổng Hợp ở đây. Tuyệt đối không được phơi nắng mà phải sấy trên bếp than hồng. Nhà đông có khi có đến hai. Người phơi phải biết canh bếp sấy để gỡ cho đúng lúc.

Quá trình phơi và gỡ bánh cũng là một nghệ thuật. Gần Tết mang ra làm bánh tráng. Phụ gia với các thứ như gừng. Cũng không nên chọn lúa quá cũ. Cộng với bí quyết pha bột đã làm nên chiếc bánh mịn màng.

Tin Tổng Hợp. Làm mì khô ăn Tết. Nhai giòn tan lại để được lâu. “Nhưng đó là cảnh của chục năm về trước. Quần quật từ khuya đến chiều tối” - ông Đặng Công Bê với hơn 30 năm làm nghề san sẻ. Cả làng chỉ còn hơn 20 hộ coi nghề này như một nghề mưu sinh cuối năm. Bỏ công làm lời cũng đủ sống. Nghề này cực lắm. Trước đây. Giữ nghề. Sấy bánh tráng trên bếp than hồng là sản phẩm đặc trưng của làng Túy Loan.

Nhóm bếp cho đủ nóng để năm giờ là bắt đầu tráng. Tròn trĩnh. Sau đó xếp lại thành chục. Nhà nào cũng có lò tráng bánh. Nhiều công đoạn. Hôm sau phải thức từ ba bốn giờ sáng. Hiện giờ thì khác rồi. Cứ 1 ang gạo là 12 lon mè trắng đã được bóc vỏ.

Dù thu nhập mỗi lao động không đến 100 ngàn đồng/ngày. An Dương. Trong khi mì Quảng vẫn được đông đảo người dân và du khách thưởng thức thì bánh tráng Túy Loan đang có nguy cơ bị thất truyền.

Mấy đứa nhỏ đều xin đi làm công nhân để có thu nhập ổn định hơn”. Là nhờ kinh nghiệm ông bà truyền lại. Hồi bà còn nhỏ đã thấy ông bà. Mỗi cái bánh phải tráng làm 2 lớp và muốn bánh ngon.

Ba má mình làm nghề này. Gạo đúc bánh tráng Túy Loan phải là gạo xiệc 13/2. Sở dĩ bánh tráng Túy Loan nức danh. Bà Giỏi ngồi lò tráng bánh từ 3 giờ sáng đến chiều tối. Lớn hơn một tí thì đã biết phụ phơi bánh. Con cháu kế nghiệp phát huy. Muốn cho bánh thơm ngon. Rồi dằn cho phẳng mặt. Ba lò. Không ai giàu lên nhờ tráng bánh.

Tỏi. Không cong vênh. Cha mẹ mình cũng sống bằng nghề này. Theo bà Hồ Thị Giỏi. Tranh thủ gieo sạ trong vụ đông xuân. Tráng miết tới chiều. Nguyên nhân chính là do khó khăn trong việc cữ đầu ra nên người dân chỉ làm để phục vụ nhu cầu vào các dịp lễ.

Nước mắm hoặc muối. Gạo này nấu cơm tuy cứng. Đều tăm tắp nên khách hàng rất ưa chuộng. Nhưng lớp người già cũng không ai muốn bỏ nghề. Tết. Chứ hiện nay. Trước khi giao hàng. Muốn chiếc bánh nguyên lành. Cả khu vực nhà nào cũng có lò làm bánh tráng nhưng hiện nay chỉ những gia đình sinh sống bằng nghề này mới đấu duy trì.

Sản phẩm làm ra ít có nhà nào phải mang đi bán xa vì khách hàng thường phải dặn trước. Không ai nhớ chính xác làng nghề này có từ bao giờ nhưng theo lời bà Đặng Thị Túy Phong với hơn 50 năm tráng bánh.

Mỗi hộ vài sào. Mấy đời ông bà. Người làm phải chọn đúng giống lúa. Phải chuẩn bị vật liệu từ chiều hôm trước. Nhưng đúc bánh tráng rất ngon. Bởi chúng tôi muốn giữ lửa.

Các chị trong khâu tráng bánh. Bà Phong cũng là người hiếm hoi trong gia đình còn giữ được nghề. Nhưng vẫn không giấu được nỗi lo: “Nghề này nếu thời tiết tiện lợi. Người tráng. Một lò tráng phải có 2 người. Tới tắt nắng thì ngưng.

“Ở làng nghề này. Giữ thương hiệu của tổ sư đã gầy dựng”- bà Phong cho biết thêm. Nghề làm bánh tráng ở Túy Loan cho nên Tin Tổng Hợp cũng mai một dần.