Kì lạ nước giếng mang dòng sữa quay về nhân gian

Cụ Sót, người nhóng khu vực giếng và miếu Sữa. Thần kỳ giọt sữa trở về nhờ cửa Mẹ Giếng Sữa tọa lạc trên vùng đất núi rộng lớn thuộc xã Đường Lâm, nằm bên cạnh một ngôi miếu nhỏ rất linh thiêng thờ "mẹ Sữa". Giếng có khuôn dáng nhỏ, kích thước khoảng 80cm, nông, thành giếng bao quanh bởi đá ong - vốn là chất liệu "đặc sản" của một vùng xứ Đoài mây trắng bay. Nhưng kỳ lạ là nước trong suốt bốn mùa và chưa bao giờ bị cạn nước, ngay cả trong những ngày khô hạn nhất của mùa hạ. Muốn đi đến giếng Sữa thì phải đi qua đền thờ Phùng Hưng và đền thờ Ngô Quyền. Tìm đường hỏi thăm đến giếng Sữa, dân Đường Lâm không ai không biết và chỉ chỗ rất cặn kẽ, nồng nhiệt. Hằng ngày có rất nhiều người từ khắp nơi về xin nước thiêng vì người ta tin rằng khi uống dòng nước mát lành đó vào, dòng sữa bị khan, hiếm hoặc bị mất sau khi sinh sẽ quay về với mình. Tiếng lành đồn xa, dần dần dân ở khắp nơi tìm đến tựa cửa Mẹ. Có những người từ Nghệ An, Hà Tĩnh, Ninh Bình lọ mọ hàng trăm cây số để đến tận đây. Có người đến nơi thì trời tối, chẳng tìm thấy ai hành lễ hộ đành tìm chỗ ngủ tạm, mai làm. Giếng có kích thước nhỏ, thành giếng làm bằng đá ong. Khi chúng tôi đến giếng cửa Mẹ gần 5 giờ chiều, trời xẩm tối thế mà ở đó đang có rất nhiều người từ các nơi tìm về. Người từ thôn Chu Minh qua, người đánh xe ôtô từ Hà Nội về, mọi người ai cũng hướng về cửa Mẹ, thực bụng khấn vái. Chị Loan (33 tuổi ở Láng Hạ, Hà Nội) cho biết sau khi sinh cháu thứ 2, chị bị mất sữa. Rất thương con nhưng thử các mẹo vặt mà dân gian vẫn thường vận dụng đều không có kết quả. Có lần đọc ở đâu đó nói về tác dụng của nước giếng nơi đây, chị nhờ chồng đánh xe chở về tìm cho bằng được. Khi chị Loan đang hành lễ thì anh Cường, một người dân thôn Chu Minh (gần thôn Cam Lâm) cả cười hớn hở cầm cái can thò xuống múc nước từ giếng Sữa lên. Hỏi chuyện mới biết anh đi xin nước cho vợ. Vợ anh bị mất sữa sau khi sinh, nghe người em dâu (cũng là người tìm lại nguồn sữa nhờ Mẹ) mách về điều kỳ diệu ở đây nên anh qua. Lần trước sau khi xin về, vợ anh có sữa lại nhưng còn ít. Bữa nay anh đi xin lần nữa. Cụ Phan Thị Sót (67 tuổi), người thường ngày vẫn chăm nom ngôi miếu và giếng Sữa cho hay: "Giếng này có từ hàng trăm năm rồi. Tôi là người làng khác về làm dâu làng này nhưng cũng được nghe các cụ cao niên đi trước kể lại nhiều câu chuyện kì lạ và cũng không kém phần linh thiêng liên tưởng đến nó. Ai mất sữa sau sinh, cứ đến đây với một tí lễ mọn và thật tình khấn vái đều được như ý cả. Người xin chỉ cần mang một ít hoa quả, 7 tờ tiền lẻ (với con trai) hoặc 9 tờ tiền lẻ (với con gái), ứng với từng vía của mỗi người. Và nhất là phải nhất tâm nương tựa cửa Mẹ, vài ngày sau dòng sữa sẽ trở về. Sau khi làm lễ xong, người xin đến bên thành giếng múc nước từ giếng lên, uống vài ngụm hoặc cho vào can mang về nhà đun lên hoặc dùng để ninh cùng móng giò lợn với gạo nếp/ gạo tẻ mà ăn đều được. Để ý là không ninh cùng chân chó và khi uống (cũng như khi ăn), nước không được bỏ chút nào, dù là vài giọt nhỏ nhất. Không dùng hết thì để lại lần sau dùng tiếp. Người nào đi xin thì nước chỉ dành cho người ấy uống, người khác không được dùng. Như vậy lời khấn sẽ linh ứng, vài ngày sau sẽ có sữa lại”. 5 giờ chiều mà nhiều người vẫn tập hợp tại giếng Sữa. Bà Sót cũng nói thêm rằng nếu cả hai vợ chồng cùng đi xin thì linh ứng càng cao. Điều đó biểu hiện tấm lòng chân tình của cả nhà. Và đặc biệt, sau khi xin được sữa, người xin cố định phải trở lại làm một cái lễ gọi là lễ tạ. Nói là lễ tạ nhưng cũng không có gì to tát cả. Chỉ là chút hương hoa, quả và vài nén hương cảm tạ tấm lòng của Mẹ. Về lễ tạ, cụ Sót cho biết thêm rằng cũng có những người ở xa quá, đến đây xin nước của Mẹ đã vất vả đường xá rồi, giờ làm lễ tạ cũng lại lọ mọ đến cho được thì khổ người ta quá. Nên có ai nhờ làm lễ tạ hộ, cụ cũng nhận luôn. Chỉ cần gọi cho cụ một cú điện thoại trình bày là xong. Cụ bảo: Mới vài hôm trước có một cặp vợ chồng ở tận Ninh Bình lên đây xin sữa lúc 4 rưỡi sáng. Hôm nay người vợ có sữa trở lại nên gọi điện cảm ơn tôi rối rít. Rồi có nhờ tôi làm lễ tạ cho luôn. Cũng có một đôi trường hợp thảng hoặc, đến đây rồi vô tình không trở lại tạ Mẹ. Như thế cũng không hợp đạo lý sống có trước có sau cho lắm. Mà lễ thì có cái gì đâu. Vài bông hoa, vài loại quả, nén nhang... "Bụt nhà không thiêng" Linh ứng với người dưng là thế. Đứa ở nơi khác nườm nượp từ đoàn này sang đám nọ tìm về xin nước thiêng là thế. Thế nhưng, nghe đâu "bụt nhà không thiêng". Người thôn Cam Lâm nếu tắc, mất sữa đến đây xin lại bất thành. Điều đó thật kỳ lạ và khó lý giải. Bà Nam (gần 60 tuổi, ở thôn Cam Lâm) cho biết: "Dân làng tôi xin chẳng được. Mà cũng hiếm lắm mới có người xin vì nữ giới ở đây ít khi bị khan/ hiếm hay mất sữa như phụ nữ nơi khác. Chúng tôi không xin được nước của Mẹ nhưng bù lại được ăn lộc của Mẹ. Đó chính là phần bánh kẹo, hoa quả mà những người đến đây lễ để lại. Người đến xin nước giếng sữa thì không được phép mang lộc về". Các cụ cao tuổi trong thôn cho biết, ngày xưa giếng chỉ là một ang nước nhỏ, nằm sát các thửa ruộng, ẩm thấp và không được cao ráo như hiện. Sau này, dân làng sắp gạch, xây xung quanh, lòng giếng được người dân nâng lên cao, còn thành giếng được đắp bằng những viên đá ong cổ. Vì sao một khu vực linh thiêng lại nằm ở một nơi như thế thì cụ Sót có lý giải rằng: "Từ bao đời nay, cửa Cha thì ở những nơi cao ráo, sạch sẽ. Cửa Mẹ bao giờ cũng ẩm ướt, chật hẹp, luôn đứng một góc khuất phía sau, lặng lẽ. Là bởi, người Mẹ là một phần của tạo hóa, luôn chịu nhiều thiệt thòi và hy sinh, mất mát. Nhưng chẳng bao giờ Mẹ kêu ca. Vì còn gì lớn và bao dung hơn tấm lòng của Mẹ?". Chị Loan từ Hà Nội về đây xin nước thiêng. "Điều đáng nói là không phải ai lên đây xin cũng được đâu. Xin phải có lòng thành và nhất tâm lời tựa Mẹ", cụ Sót nói theo. Cụ có kể lại có một vài vợ chồng nọ cầm chiếc can 20 lít lên xin nước thiêng. Mới bước vào đã giọng cụt lủn hỏi: "Nước của Mẹ có sữa không?". Lẽ nào Mẹ cho. Xin cũng phải xin cho đúng, chứ Mẹ có tiếc gì đâu. Cùng lúc với vợ chồng đó là đám nữ giới thôn Mông Phụ làng bên, họ chỉ đưa cái chai bé xíu xíu để xin nước mà về uống vào là có sữa ngay. Còn vợ chồng kia, sau đó có lên lần nữa. Thế mới biết, Mẹ nghe thấu hết đấy". Vừa nói, cụ Sót vừa nhìn xuống giếng nước trong vắt chẳng bao giờ cạn và nhâm nhẩm một câu khấn thân thuộc mà hằng ngày cụ vẫn làm. Còn những người đến đây, sau buổi thành tâm khấn Mẹ, nhìn dòng sữa ngọt ngào kia sẽ trở lại thì vẫn nán thêm một lúc nữa để nói chuyện và phân phát lộc cho dân làng. Lộc tán là lộc đến, cuộc thế vòng xoay như thế, chẳng thiệt đi đâu mà sợ, mà so bì hơn thua... Ông Dương Hữu Phương, Trưởng thôn Cam Lâm, xã Đường Lâm, TX Sơn Tây, TP Hà Nội: Câu chuyện về giếng Sữa có khả năng "gọi" được sữa về cho những người bị tắc, mất sữa, tôi đã được nghe từ bé do tổ tiên kể lại. Bản thân tôi và người dân thôn Cam Lâm luôn tin tưởng vào sự khôn thiêng của giếng Sữa. Người dân ở đây đã tu tạo giếng Sữa hài lòng tình thực để gìn giữ nó như một nét đẹp văn hóa của thánh sư truyền lại.